Քրոնիկ վերքերի ախտաֆիզիոլոգիան. գրականության ակնարկ
Էրիկ Հակոբյան1, Լյուդմիլա Սիմոնյանց1, Սեմյոն Օրդույան2
1 Ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետ, Հերացու անվան Երևանի պետական բժշկական համալսարան, Երևան, Հայաստան2 Օպերատիվ վիրաբուժության և տեղագրական անատոմիայի ամբիոն, Հերացու անվան Երևանի պետական բժշկական համալսարան, Երևան, Հայաստան
ABSTRACT
Մաշկն ամուր և արդյունավետ պատնեշ է արտաքին միջավայրի մի շարք ախտածին գործոնների համար, սակայն դրա ամբողջականության խախտումը կարող է հանգեցնել վերքերի առաջացման։ Դրանց մի մասը չի անցնում վերքերի լավացման հիմնական ուղիներով և լավացումը կանգ է առնում ինքնահրկիզվող բորբոքային փուլում։ Այս վերքերը չեն լավանում 4-8 շաբաթների ընթացքում և կոչվում են քրոնիկ վերքեր։ Դրանց են պատկանում շաքարային դիաբետի ժամանակ առաջացող ոտնաթաթի խոցերը («դիաբետիկ ոտնաթաթ»), ստորին վերջույթների երակային խոցերը և պառկելախոցերը։ Դրանցում խանգարված են նորմայում վերքերի լավացման մի շարք հյուսվածքային և բջջային գործընթացներ, ինչպիսիք են իշեմիկ/ռեպերֆուզիոն խանգարումները, տեղային հիպօքսիան, վերքի բակտերիալ գաղութացումը և վերջիններիս կողմից հրահրվող մի շարք ախտաբանական բջջային տեղաշարժեր։ Ակնհայտ է, որ քրոնիկ վերքերի յուրաքանչյուր տեսակի համար պատճառները, ինչպես նաև կոնկրետ բջջային տեղաշարժերը տարբեր են, սակայն դրանց միջև գոյություն ունեն նաև հստակ ընդհանրություններ, որոնք ավելի մանրակրկիտ ուսումնասիրությունների կարիք ունեն՝ գործընթացների ախտաֆիզիոլոգիական ուղիների վերջնական բացահայտման և ավելի կոնկրետ բուժական թիրախների առանձնացման նպատակով։ Սույն հոդվածում մանրամասն ներկայացված են քրոնիկ վերքերի այդ հիմնական ախտածագումային օղակները, որոնց մանրամասն հետազոտությունները կարող են հեռանկարներ ստեղծել դրանց արդյունավետ բուժման համար։
Keywords: քրոնիկ վերք, դիաբետիկ ոտնաթաթ, երկային խոց, պառկելախոց