Կալցիումի դերը հոգեկան խանգարումների ախտածնության մեխանիզմներում և ֆարմակոթերապիայում
Արթուր Գ. Մկրտչյան1, Դավիթ Մ. Ղազարյան2, Էլեն Ռ. Աղեկյան1, Նարինե Ռ. Իսրայելյան1
1 Հոգեբուժության ամբիոն, Ս.Խ. Ավդալբեկյանի անվան առողջապահության ազգային ինստիտուտ, Երևան, Հայաստան2 Լ. Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտ, Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Երևան, Հայաստան
ABSTRACT
Հայտնի է, որ հոգեկան խանգարումները զգալի վնաս են հասցնում մարդու առողջությանը։ Դրանց ախտածնության մեխանիզմները դեռևս լիովին պարզաբանված չեն։ Այս մեխանիզմներում կարևոր են ժառանգական, շրջակա միջավայրի, նյութափոխանակության և այլ գործոններ: Կալցիումը համարվում է ախտածնության մեխանիզմների հնարավոր մասնակից։ Վերջինիս մակարդակն օրգանիզմում վերահսկվում է հորմոնալ կարգավորմամբ։ Վահանաձև գեղձի և այլ օրգանների խանգարումների դեպքում օրգանիզմում հանգեցնում են կալցիումի մակարդակի խանգարումների (հիպոկալցեմիա և հիպերկալցեմիա)։ Այս վիճակներն ուղեկցվում են զանազան մարմնական և հոգեկան ախտանիշներով: Հոգեկան խանգարումների ախտածնական մեխանիզմները պարզաբանելու և դեղորայքային նոր միջամտություններ մշակելու համար անհրաժեշտ է հստակեցնել դրանցում տարբեր մասնակիցների, այդ թվում՝ կալցիումի դերը: Կալցիումի մակարդակը կարգավորող դեղամիջոցները, մասնավորապես կալցիումական անցուղիների պաշարիչները, կարող են օգնել մշակել հոգեկան խանգարումների բուժման նոր մեթոդներ: Անհրաժեշտ է ուսումնասիրել հոգեկան խանգարումների դեպքում նշված դեղորայքի գործողության մեխանիզմները և դրանց բարելավման ու գործնական կիրառման հնարավոր ուղիները:
Keywords: հոգեկան խանգարումներ, ախտածնություն, հոգեդեղաբուժություն, կալցիումական անցուղիների պաշարիչներ, նոր դեղամիջոցներ